Số 108 Ấp Bình Tiền 1, Xã Đức Hòa Hạ, Huyện Đức Hoà, Tỉnh Long An
Bón thúc là một trong những khâu quan trọng trong quá trình chăm sóc lúa, quyết định trực tiếp đến khả năng sinh trưởng và năng suất của cây. Việc bón thúc đúng thời điểm, đúng cách sẽ giúp lúa phát triển khỏe mạnh, đẻ nhánh tốt và cho năng suất cao. Ngược lại, nếu bón thúc không đúng thời điểm, cây lúa có thể bị suy yếu, dễ bị sâu bệnh tấn công và năng suất giảm sút.
Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong quá trình sinh trưởng và phát triển của lúa, đặc biệt là giai đoạn đẻ nhánh. Đầy đủ dinh dưỡng giúp cây lúa phát triển bộ rễ khỏe mạnh, thân lá xanh tốt, từ đó tăng cường khả năng đẻ nhánh. Các nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu cho quá trình đẻ nhánh của lúa bao gồm:
Nếu thiếu bất kỳ nguyên tố nào, cây lúa sẽ phát triển kém, khả năng đẻ nhánh giảm sút, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất.
Thời điểm bón thúc có vai trò quyết định đến hiệu quả sử dụng phân bón và khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây lúa. Bón thúc đúng thời điểm giúp cây lúa tận dụng tối đa nguồn dinh dưỡng, phát triển khỏe mạnh và đẻ nhánh tốt. Ngược lại, nếu bón thúc không đúng thời điểm, cây lúa có thể không hấp thụ được dinh dưỡng, lãng phí phân bón và thậm chí gây hại cho cây.
Ví dụ, bón thúc quá sớm khi cây lúa còn nhỏ có thể khiến cây bị non, dễ bị sâu bệnh tấn công. Bón thúc quá muộn khi cây lúa đã vào giai đoạn sinh sản có thể không còn hiệu quả, không giúp tăng năng suất.
Thời điểm bón thúc lý tưởng cho lúa không phải là một con số cố định mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Nắm vững các yếu tố này giúp bà con nông dân điều chỉnh thời điểm bón thúc phù hợp, đảm bảo hiệu quả cao nhất.
Giai đoạn sinh trưởng của cây lúa là yếu tố quan trọng nhất quyết định thời điểm bón thúc. Thông thường, lúa cần được bón thúc vào các giai đoạn sau:
Bón thúc đẻ nhánh là quan trọng nhất để tạo tiền đề cho năng suất sau này.
Điều kiện thời tiết và môi trường cũng ảnh hưởng đến thời điểm bón thúc. Nên bón thúc vào những ngày thời tiết mát mẻ, có nắng nhẹ, tránh bón thúc vào những ngày mưa lớn hoặc nắng gắt. Mưa lớn có thể làm trôi phân bón, còn nắng gắt có thể làm cây bị cháy lá.
Ngoài ra, cần chú ý đến độ ẩm của đất. Đất quá khô hoặc quá úng đều ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cây lúa. Nên bón thúc khi đất đủ ẩm.
Loại đất và giống lúa cũng là những yếu tố cần xem xét khi xác định thời điểm bón thúc. Đất nghèo dinh dưỡng cần bón thúc sớm hơn và nhiều hơn so với đất giàu dinh dưỡng. Các giống lúa ngắn ngày thường cần bón thúc sớm hơn so với các giống lúa dài ngày.
Ví dụ:
Yếu tố Ảnh hưởng đến thời điểm bón thúc
Đất nghèo Bón thúc sớm và nhiều hơn
Đất giàu Bón thúc muộn hơn và ít hơn
Lúa ngắn ngày Bón thúc sớm hơn
Lúa dài ngày Bón thúc muộn hơn
Để đạt hiệu quả cao nhất, bà con cần nắm vững kỹ thuật bón thúc đúng cách, từ việc chọn loại phân bón phù hợp đến liều lượng và cách bón.
Phân bón NPK là lựa chọn phổ biến cho giai đoạn đẻ nhánh, với tỷ lệ N (đạm) cao hơn P (lân) và K (kali). Bà con có thể sử dụng các loại phân NPK 16-16-8, NPK 20-10-10 hoặc các loại phân NPK chuyên dùng cho lúa VM1, VM2 . Ngoài ra, có thể bổ sung thêm các loại phân vi lượng để tăng cường sức khỏe cho cây lúa.
Ví dụ: phân NPK 20-10-10 rất phù hợp cho giai đoạn lúa cần phát triển thân lá mạnh mẽ, giúp cây đẻ nhánh nhiều.
Liều lượng phân bón cần được điều chỉnh theo từng giai đoạn sinh trưởng của lúa, loại đất và giống lúa. Bà con nên tham khảo hướng dẫn của các chuyên gia nông nghiệp hoặc cán bộ khuyến nông để xác định liều lượng phù hợp. Nên chia nhỏ lượng phân bón thành nhiều lần để cây lúa hấp thụ tốt hơn.
Cách bón phân cũng rất quan trọng. Bà con có thể bón vãi đều trên mặt ruộng hoặc bón theo hàng, theo gốc. Sau khi bón phân, cần đảm bảo ruộng đủ ẩm để phân tan và cây lúa hấp thụ dinh dưỡng.
Quản lý nước đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cây lúa hấp thụ dinh dưỡng từ phân bón. Nên giữ mực nước vừa phải trong ruộng, không quá khô hoặc quá úng. Sau khi bón phân, cần giữ nước khoảng 3-5 cm để phân tan và cây lúa hấp thụ dinh dưỡng.
Để đảm bảo hiệu quả và an toàn khi bón thúc cho lúa, bà con cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau.
Bón thúc quá muộn khi cây lúa đã vào giai đoạn sinh sản có thể không còn hiệu quả và thậm chí gây hại cho cây. Bón quá nhiều đạm có thể khiến cây lúa phát triển quá nhanh, thân yếu, dễ bị lốp đổ và sâu bệnh tấn công.
Cần thường xuyên theo dõi tình hình sinh trưởng của cây lúa để điều chỉnh lượng phân bón cho phù hợp. Nếu cây lúa phát triển quá tốt, cần giảm lượng phân đạm. Nếu cây lúa phát triển kém, cần tăng lượng phân đạm.
Sau khi bón thúc, cây lúa thường phát triển nhanh và trở nên mẫn cảm hơn với sâu bệnh. Cần chủ động phòng ngừa sâu bệnh bằng cách sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật phù hợp và thực hiện các biện pháp canh tác phòng bệnh tổng hợp.